Çok Faktör Kuramı
Zekâ birbirinden bağımsız bileşenlerden oluşmaktadır. Bu yönüyle Spearman’ın “g” faktörü kuramı ile bağdaşmamaktadır. Bu kuramda genel anlamda bir zekâdan söz edilemez, bir problemin çözümünde birden fazla faktör etkilidir. Zekâyı üç boyutta ele alır. Bu boyutlar şu şekildedir:
• Soyut zekâyı sözcük, formül, sayı ve soyut sembolleri anlama, kavrama ve kullanabilme olarak tanımlar.
• Sosyal zekâyı kişileri tanıma, anlama, düzgün ve etkili iletişim kurabilme olarak tanımlar.
• Mekanik zekâyı makine, motor gibi mekanizmaları anlama, öğrenme ve kontrol edebilme gücü olarak tanımlar.
Thorndike’a göre zekânın üç yönü vardır. Bunlar seviye, genişlik ve sürat terimleridir. Seviye bireylerin yapabildikleri işlerin zorluk derecesidir. Bireyin yapabildiği en zor iş o bireyin zekâ seviyesini gösterir. Sürat bireyin bir işi yapmadaki hızıdır. Bir işi daha hızlı yapabilen birey diğerlerine oranla daha zeki kabul edilmektedir. Zekâ genişliği ise kapsam yönünden daha farklı işler yapabilmektir (Demirel vd., 2006).
