0-66 aylık çocuklara, yani ilköğretim 1. sınıfa henüz başlamamış çocuklara okul öncesi eğitim hizmeti veren, anlam itibari ile birbirine girmiş bir şekilde bazen kafamızı karıştıran kurumlar meselesinin ayrıntılarına göz atalım.
0-24 aylık bebeklere hizmet veren,
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına bağlı olarak açılabilen,
Özel veya resmi kurumlardır.
Kreş, iki kelime ile tanımlanacak olursa "bebek bakımevi" olarak özetlenebilir. Resmi olarak daha çok bebeklerin bakımı açısından ele alınan bir kavram olmasına rağmen bebeklerin zihinsel, fiziksel, düşüncel ve beceri odaklı gelişimleri amacıyla etkinlikler yapılması nedeni ile eğitim dünyasının ilk adımı olarak da tanımlanabilir. Mecburi eğitime dahil değildir. Daha çok çalışan ailelerin çalışma saatleri süresince çocuklarını güvenle bıraktıkları kurumlar olarak düşünülebilir.
Kreş ne demek olduğu konusuna resmi olarak bakmak gerekirse... 30 Nisan 2015 tarihinde yayınlanan 29342 sayılı ÖZEL KREŞ VE GÜNDÜZ BAKIMEVLERİ İLE ÖZEL ÇOCUK KULÜPLERİNİN KURULUŞ VE İŞLEYİŞ ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK kreşin yaşını 0-36 aylık olarak tanımlamış olsa da 8 Eylül 2016 tarih ve 29825 sayılı yönetmelik değişikliği ile bu süre 0-24 ay olarak belirlenmiştir. Eğer eski kaynağa atıf yapan yazılara denk gelirseniz kreş nedir konusunda yanlış bilgilenmiş olacaksınız.
Kreşlerde Milli Eğitim Bakanlığının 0-24 aylık bebeklere yönelik belirlenmiş olan Eğitim Programı uygulanır.
Gündüz Bakımevi, 30 Nisan 2015 tarihli yönetmelikte 37-66 aylık çocuklara hizmet veren kuruluşlar olarak tanımlanmışken 8 Eylül 2016 tarihinde çıkan 29825 sayılı yönetmelik değişikliği ile bu aralık 25-66 aylık olarak güncellenmiştir.
Hem kreş hem de gündüz bakımevi mantığında bebeklerin bakımı ana konu olduğu için bu iki kurum tanımı kreş ve gündüz bakımı olarak birleştirilmiş bir ifade ile kullanılmakta ve iki sürecin birbirini takibi niteliğindedir. Bu yüzden bir yerde kreş görüyorsanız büyük ihtimalle orası aynı zamanda gündüz bakımevidir. Aynı şekilde gunduz bakim evi gördüğünüz yerin aynı zamanda kreş olma ihtimali yüksektir. Yani gündüz bakım evi kreş iç içe girmiş birbirinin devamı niteliğinde iki ayrı yapıdır.
Gündüz bakımevlerinde Milli Eğitim Bakanlığının 25-66 aylık çocuklara yönelik belirlenmiş olan Okul Öncesi Eğitim Programı takip edilir.
Eskiden Milli Eğitim Bakanlığına bağlı Etüt Merkezi adı altında ilköğretim öğrencilerine yönelik eğitim kurumları vardı. Dershanelerin kapatılması sürecinde Etüt Merkezlerinin dershane gibi çalışmalar yapması ve etüt merkezliği ekseninden kayması nedeni ile kapatılma sürecinden nasibini almış oldu.
MEB'deki bu etüt merkezi kavramı Aile, Çalışma ve Sosyal Politikalar Bakanlığı bünyesinde Çocuk Kulübü olarak karşımıza çıkıyor.
Çocuk Kulübü de tanım olarak 30 Nisan 2015 tarihli yönetmelikte 6-12 yaş grubu olarak ifade edilmişken yine 8 Eylül 2016 tarih ve 29825 sayılı yönetmelik değişikliği ile ilkokul ve ortaokul öğrenimine devam eden olarak düzenlenmiştir.
Yani çocuk kulübü, ilkokul ve ortaokula giden öğrencilerin eğitim saatleri dışında, ödevlerine, eğitim faaliyetlerine destek vermek ve sosyal gelişimlerine katkı sağlamak için yapılan etkinlik faaliyetleri yapmak üzere kurulan kurumlardır.
Çocuk kulüplerinde de yine MEB tarafından onaylanmış programlar çerçevesinde etkinlikler ve faaliyetler gerçekleştirilir.
Bu defa bu tanım MEB in Okul Öncesi Eğitim Kurumları Yönetmeliğinde geçmektedir. Okul çağına gelmemiş çocuklara eğitim veren özel ve resmi kurumlar olarak tanımlanmaktadır. MEB yönetmeliğinde okul öncesi kavramı 36-68 aylık çocukların gittiği Anaokulları ve 57-68 aylık çocukların gidebildiği Ana sınıfı olarak iki defa geçmektedir.
Yani Okul Öncesi Eğitim, MEB yönetmeliğine göre 36-68 aylık çocukların gittiği Anaokulu ve aynı süre içinde kalan Ana sınıfı dönemidir.
Bu tanımlamalar 10 Temmuz 2019 tarih ve 30827 sayılı yönetmelik değişikliğine dayanmaktadır. Daha önce 37-66 ay olarak belirlenen süreçlerde bu yönetmelikle değişiklikler yapılmıştır.
MEB'in Okul Öncesi Eğitim Kurumları Yönetmeliğinde;
Anaokulu, 36-68 aylık çocukların eğitimi için açılan özel ve resmi kurumlardır. Eğitim başlangıç dönemi Eylül ayı olduğu için 36-68 aylık tanımlaması eylül ayı sonu baz alınarak bakılır. Yani çocuk eylül ayı sonunda 36-68 aylık aralığında olmalıdır.
10 Temmuz 2019 tarihli ve 30827 sayılı yönetmelik değişikliği uygulamanın son halidir.
Ana sınıfı, Eylül sonu itibari ile 57-68 aylık çocukların eğitimi amacı ile örgün eğitim ve hayat boyu öğrenme kurumları bünyesindeki ana sınıfıdır.
Aslında kreş ve anaokulu farkı daha çok hitap ettiği çocuk yaşını kapsamaktadır. Kreşler 0-2 Yaş (0-24 aylık) çocukları, anaokulu ise 36-68 aylık çocukları hedeflemektedir.
Kreşlerin açılması ile ilgili Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Anaokulu açılması ise MEB tarafından düzenleme yapılmaktadır.
Süre çakışması kreşten ziyade 25-66 aylık çocuklara hitap eden Gündüz Bakımevi ile Anaokulu kavramları yaşanmaktadır. Bu çakışmadan da faydalanarak Gündüz Bakımevi hizmeti vermeye hakkı olan kurumlar aynı zamanda Anaokulu hizmeti de verebilmektedir.
Kreşi ve Gündüz Bakımevini açma izni aynı bakanlıktan verildiği için bu alanda faaliyet göstermek isteyenler genel olarak Kreş ve Gündüz Bakımevi olarak açtıkları kurumlarında Anaokulu hizmeti de vererek anlam olarak farklı ama icraatta benzer 3 alanda hizmet vermektedirler.
Kreşlerde çocukların sosyal gelişimi, etkinliklere dayalı olarak sağlanmak istenmektedir. Anaokullarında ise eğitim sürecine hazırlıkları etkinliklerle sağlanmaya çalışılmaktadır. Kreş ve Gündüz Bakımevleri etkinliklerinde de çocuklarımız öğreniyor olsa da ana hedef noktasında ayrı ancak yaptıkları faaliyetler bakımından çok benzer çalışmalar yapılmaktadır.
Bu sorunun cevabı direk olarak HAYIR olacaktır. Kreş yukarıdaki tanımlamada da görüldüğü gibi 0-24 aylık çocuklara hizmet vermektedir. Ve Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına bağlı olarak açılmaktadır. Anaokulu ise MEB'e bağlı kurumlardır ve 36-68 aylık çocuklara hizmet vermektedir. Görüleceği üzere Kreş ile Anaokulu birbirinden çok farklı konulardır. Peki buradaki kafa karışıklığı nereden ileri geliyor. AÇSHB'na bağlı hizmet veren kreşler, aynı zamanda 25-66 aylık çocuklara hizmet vermek üzere Gündüz Bakımevi özelliğini de barındırabiliyor. Bu da aslında anaokulu yaşını kapsadığı için gündüz bakımevi özelliği olan kurumlar anaokulu hizmeti de verebiliyor. Yani eğitimin üç farklı aşaması tek çatı altında birleşmiş oluyor.
Yani asıl soru Kreş Anaokulu yerine geçer mi? değil Gündüz Bakımevi Anaokulu yerine geçer mi? olmalı. Ama bizlerin dilindeki kreş söylemi alışkanlığı nedeni ile gündüz bakımevi ifadesi yerine kreş ifadesini kullanıyoruz.
MEB 10 Temmuz 2019 tarihli yönetmelik değişikliği için tıklayınız.